فرهنگ در سیطره سیاستمداران
_______________________________________________________________________________________
ر فرهنگ ر در سیطره سیاستمداران
مسئولان فرهنگی فقط ر شعاردرمانی ر می‌کنند
_______________________________________________________________________________________
خبرگزاری مهر(صادق وفایی) - رضا اسماعیلی گفت: بسیاری از مسئولین فرهنگی با اینکه می‌دانند هنرمندان با سیلی صورت خود را سرخ می‌کنند، با خونسردی دست روی دست گذاشته و برای تغییر وضعیت زندگی آنها فقط شعاردرمانی می‌کنند.
رضا اسماعیلی شاعر و مسئول انجمن شعر سازمان بسیج هنرمندان کشور در گفتگو با خبرنگار مهر، همزمان با ایام هفته هنر انقلاب اسلامی، درباره وضعیت شعر کشور در سال‌های اخیر گفت: در مجموع شعر در مقایسه با سایر هنرها – با وجود تمام محدویت هاو محرومیت‌ها – وضعیت بهتری دارد. علت این امر نیز پیشینه ۱۲۰۰ ساله شعر پارسی است. در طول این ۴۰ سال نیز برای پیشرفت شعر و زبان پارسی، طرح‌ها و کارهای خوبی توسط معدودی از مدیران انقلابی، خلاق و خوش فکر انجام شده و شاهد پیشرفت‌های نسبتاً خوبی در این حوزه بوده‌ایم، ولی هنوز در ساحت «شعر و ادبیات» به نقطه مطلوب نرسیده‌ایم.
وی افزود: نقطه مطلوب یعنی شعر ترازِ انقلاب. اگر نقطه مطلوب ما رسیدن به چنین منزلگاهی باشد، باید صادقانه اعتراف کنیم که هنوز راه زیادی در پیش داریم. با توجه به اینکه انقلاب اسلامی _پیش و بیش از هر چیز– یک انقلاب فرهنگی است، انتظار می‌رفت که بعد از انقلاب سیاست تابعی از فرهنگ باشد، ولی امروز اوضاع کاملاً برعکس است، یعنی فرهنگ زیر سیطره سیاست و سیاستمداران است. نشانه بارز آن هم این است که امروز به‌جای اصحاب فکر و فرهنگ، سیاستمداران بر صدر نشسته‌اند و قدر می‌بینند و اهالی فرهنگ - در بسیاری از موارد - حُکم سیاهی لشکر را دارند!
این شاعر در ادامه گفت: امروز بسیاری از پیران و پیشکسوتان عرصه فکر و فرهنگ - به‌ویژه شاعران و نویسندگان - به‌خاطر دغدغه‌های معیشتی و درد نان در پیچ‌وخم کوچه‌های زندگی گم شده اند و بسیاری از مسئولین محترم فرهنگی با اینکه می‌دانند این قشر نجیب با سیلی صورت خود را سرخ می‌کنند، با خونسردی تمام دست روی دست گذاشته‌اند و برای تغییر این وضعیت جز «شعاردرمانی» کاری نمی‌کنند. اینکه در مراسم رسمی هندوانه زیر بغل اهالی فکر و فرهنگ بگذاریم و آنان را به‌عنوان انسان‌های فهیم و فرهیخته تا آسمان هفتم بالا ببریم، ولی در عمل برای بهبود وضعیت آنان کاری نکنیم و بگذاریم به درد خودشان بمیرند رسم انسانی و مسلمانی نیست.
ر دانشگاه‌هایمان به روز نیستند و در گذشته نفس می‌کشند
اسماعیلی با تشریح جایگاه شعر انقلاب در دانشگاه‌ها و سیستم آموزشی کشور گفت: شعر انقلاب در دانشگاه‌ها نیز وضعیت مطلوبی ندارد. متأسفانه دانشگاه‌های ما به روز نیستند و همچنان در گذشته نفس می‌کشند. در مورد شاعران معاصر هم خیلی که همت کنند تا مرز نیما و اخوان و شاملو و فروغ و سهراب جلو می‌آیند و بعد از اینها، دیگر خبری نیست! انگار در طول این ۴۰ سال هیچ اتقاقی در ادبیات ما نیفتاده است. البته در سال‌های اخیر به همت نسلی از شاعران انقلاب که در مقام استادی دانشگاه قرار گرفته‌اند، پای شعر و ادبیات انقلاب اسلامی هم تا حدودی به دانشگاه‌ها باز شده و دانشجویان با نام بزرگان شعر انقلاب آشنا شده‌اند. در کل، اگر کاری هم شده به همت بچه‌های نسل انقلاب است، به دست شاعران دغدغه‌مند و ارجمندی چون دکتر محمدرضا سنگری، دکتر کاوس حسن‌لی، دکتر منوچهر اکبری، دکتر محمدرضا ترکی، دکتر غلامرضا کافی، دکتر محمدرضا روزبه، و…. اما این اندازه کافی نیست. باید کاری کنیم که ادبیات انقلاب در دانشگاه‌ها به رسمیت شناخته شود، شعر انقلاب اسلامی باید در دانشگاه‌های ما بی‌هیچ منتی تدریس شود. افق موعود ما رسیدن به این نقطه است. وضع، وضع خوبی نیست، ولی نباید ناامید شد.
مسئول انجمن شعر سازمان بسیج هنرمندان کشور گفت: به‌جای ناامیدی و آیه یاس خواندن، باید برای معرفی شعر و ادبیات انقلاب برنامه‌ریزی کنیم. خمیرمایه چنین کار بزرگی «عشق» و «امید» است. این رسالت را باید بر دوش فرزندان غیرت‌مند نسل انقلاب گذاشت. فرزندانی که در طول هشت سال دفاع مقدس نشان دادند که با توکل بر خدا، حتی با دست‌های خالی می‌توانند معجزه کنند. البته به مسئولین هم باید تلنگر زد که از خواب رخوت و انفعال بیدار شوند و با فرزندان عاشق انقلاب در ایفای این رسالت بزرگ همراهی کنند. البته در سال‌های اخیر حرکت‌هایی شروع شده که جای امیدواری است. ولی همچنان که اشاره شد، در این حوزه ما همچنان در منزل اول‌ایم و تا رسیدن به سرمنزل مقصود و موعود راه زیادی باقی مانده است.
ر از جزیره‌ای کارکردن پرهیز کنیم
وی با اشاره به تعدد نهادهایی که همسو در حوزه فرهنگ و هنر فعالیت می‌کنند، گفت: تعدد نهادهای فرهنگی هم می‌تواند فرصت باشد، هم تهدید. اگر نهادها از موازی‌کاری بپرهیزند و با تعامل سازنده به دنبال هم‌افزایی فرهنگی باشند، این تعدد و تکثر یک فرصت است. ولی اگر با کارهای روزمره و «باری به هر جهت» در دایره «تکرار و تقلید» حرکت کنند، و صرفاً به دنبال اراده عملکرد و بیلان کار باشند، این تعدد دردی از فرهنگ کشور درمان نمی‌کند و تبدیل به یک تهدید می‌شود. اینکه در حوزه فرهنگ و هنر هر نهادی به دنبال امضای خودش باشد، آفت بسیار بزرگی است که به انسداد و راهبندان فرهنگی منجر می‌شود. برای انبساط فرهنگی و انجام کارهای بزرگ و تأثیرگذار، باید متحد شویم و از جزیره‌ای کار کردن فاصله بگیریم. هم‌افزایی، با کار و اقدام گروهی اتفاق می‌افتد نه با تکرویو جزیره‌ای کار کردن.
اسماعیلی در پاسخ به این سوال که انجمن‌های شعر بسیج هنرمندان تا چه حد توانسته‌اند به وظایف خود عمل کنند، گفت: با توجه به امکانات محدودی که انجمن‌های شعر بسیج در مقایسه با سایر تشکل‌ها و انجمن‌های ادبی کشور دارند، دایره فعالیت و تأثیرگذاری آنان را در مجموع خوب ارزیابی می‌کنم. اغراق نیست اگر بگوییم مسئولین انجمن‌ها - مثل دوران دفاع مقدس - با سلوک بسیجی و دست خالی دارند کارها را پیش می‌برند. مسئولین انجمن‌ها به خاطر تعهدی که به اسلام و انقلاب دارند، برای تعالی فرهنگ انقلاب، عاشقانه و مومنانه کار می‌کنند. خدا را شکر روحیه بسیجی و جهادی کارکردن در این دوستان هنوز زنده است و با همین روحیه کارها را به پیش می‌برند. اگر غیر از این بود، باید سال‌ها پیش کرکره این انجمن‌ها را پایین می‌کشیدیم.
ر اصلی‌ترین رسالت هنرمندان بسیجی روشنگری است
این شاعر با اشاره به نقش هنرمندان بسیجی در تعالی شعر گفت: هنرمندان اصیل بسیجی وارث رسالت پیامبرانند، و رسالت پیامبران الهی چیزی جز تبلیغ و تبیین نیست. چنان که در آیه ۳۹ سوره مبارکه احزاب می‌خوانیم: «الَّذینَ یُبَلِّغونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَیَخشَونَهُ وَلا یَخشَونَأَحَدًا إِلَّا اللَّهَ ۗ وَکَفیٰ بِاللَّهِ حَسیبًا: پیامبران کسانی بودند که تبلیغ رسالت‌های الهی می‌کردند و (تنها) از او می‌ترسیدند، و از هیچ‌کس جز خدا بیم نداشتند؛ و همین بس که خداوند حسابگر (و پاداش‌دهنده اعمال آنها) است!» امروز نیز اصلی‌ترین رسالت هنرمندان بسیجی تبلیغ و تحلیل و روشنگری است. آنان باید در کنار مردم باشند و با زبان هنر دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی را که به تعبیر حضرت امام «انفجار نور» بود بازگو کنند. در طول ۴۰ سال گذشته، با همت بلند فرزندان این مرز و بوم کارهای بسیار بزرگی در این مملکت انجام شده که با زبان هنر باید برای مردم گفته شود.
وی در پایان گفت: امروز رسالت بزرگ هنر و هنرمندان بسیجی رونمایی و پرده‌برداری از نعمت بزرگ انقلاب اسلامی است. هنرمندانی که سلوک بسیجی دارند، در زمینه معرفی انقلاب اسلامی به مردم ایران و جهان باید گام‌های بلندتری بردارند تا انقلاب از مظلومیت ومهجوریت بیرون بیاید.
خبرگزاری مهر، چهارشنبه 21 فروردین 1398
